Zniesienie współwłasności nieruchomości
Jeżeli własność nieruchomości przysługuje niepodzielnie kilku osobom, mamy do czynienia ze współwłasnością nieruchomości. W praktyce współwłasność nieruchomości może być powodem licznych problemów dla poszczególnych współwłaścicieli, w szczególności, gdy osiągniecie kompromisu w kwestiach zarządu nieruchomością jest niemożliwe lub utrudnione (np. jeden ze współwłaścicieli nie zgadza się na dokonanie określonej czynności lub współwłaściciel przebywa na stałe za granicą i nie angażuje się w sprawy nieruchomości) lub jeden ze współwłaścicieli rozporządza swoim udziałem niezgodnie z oczekiwaniami pozostałych współwłaścicieli (zastawia udział lub zbywa go na rzecz innych podmiotów). Dlatego współwłasność można w każdej chwili znieść (nie licząc sytuacji, gdy uprawnienie to zostało na pewien czas ograniczone na mocy czynności prawnej) i każdy ze współwłaścicieli może domagać się zniesienia współwłasności, a samo prawo do domagania się zniesienia współwłasności jest prawem niezbywalnym (nie można się go zrzec).
Współwłasność nieruchomości możemy znieś na dwa sposoby, pierwszy najszybszy sposób to umowa zawarta w formie aktu notarialnego, a drugi sposób to wszczęcie postępowania sądowego. Sposób zniesienia współwłasności pozostawiony jest woli stron (współwłaścicieli). Przepisy nie regulują zasad znoszenia współwłasności w drodze umowy, stąd strony mają dużą swobodę w kształtowaniu treści umowy, a jedynym ograniczeniem mogą być obowiązujące regulacje ustawowe .
Postępowanie o zniesienie współwłasności wszczyna się na żądanie jednego, kilku lub wszystkich współwłaścicieli, którzy powinni wskazać jeden z możliwych sposobów zniesienia współwłasności np.
- współwłaściciel (współwłaściciele) chcą przeprowadzić podział fizyczny rzeczy (nieruchomości) pomiędzy współwłaścicieli z wyrównaniem różnicy wartości przez dopłaty lub bez uiszczania dopłat;
- współwłaściciel (współwłaściciele) chcą, by cała rzecz przypadła jednemu ze współwłaścicieli lub kilku na współwłasność za ich zgodą i domagają się zasądzenia od nich spłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli,
- współwłaściciel (współwłaściciele) domagają się licytacyjnej sprzedaży rzeczy wspólnej.
Co do zasady, możliwe także łączenie opisanych sposobów zniesienia współwłasności np. przez podział fizyczny części wspólnej nieruchomości i przez sprzedaż pozostałej części.
